Jesteś tutaj: Start / Uczniowie / Prawa ucznia

Prawa ucznia

  • Drukuj zawartość bieżącej strony
  • Zapisz tekst bieżącej strony do PDF

I. Prawo do znajomości swoich praw:

  • prawo do wiedzy o przysługujących prawach oraz środkach, jakie przysługują uczniom w przypadku naruszania ich praw,
  • na władzach szkoły spoczywa obowiązek dostarczenia uczniom podstawowych informacji na temat ich praw. Przepisy oświatowe obligują dyrektora do zapewnienia uczniom możliwości zapoznania się ze statutem.

II. Prawo do nauki:

  • uczeń ma prawo do swobodnego dostępu na zajęcia lekcyjne. Zakazane jest ograniczanie tego prawa poprzez wypraszanie ucznia z klasy lub niewpuszczanie go do sali lekcyjnej, z jakiegokolwiek powodu,
  • uczeń ma prawo do korzystania ze zbiorów biblioteki szkolnej. Godziny pracy biblioteki powinny umożliwiać uczniom korzystanie z jej zbiorów podczas zajęć w szkole oraz po ich zakończeniu.
  • uczeń ma prawo do pomocy w nauce Szkoła w miarę możliwości, jest zobowiązana do zapewnienia realizacji tego prawa,
  • uczeń ma prawo do pomocy psychologiczno – pedagogicznej, pomoc psychologiczno – pedagogiczna w szkole może być organizowana w formie zajęć dydaktyczno – wyrównawczych i zajęć specjalistycznych, klas wyrównawczych, klas terapeutycznych, świetlic terapeutycznych
  • uczeń zdolny, po spełnieniu określonych warunków, ma prawo do indywidualnego toku lub programu nauki,
  • uczeń ma prawo do rozwijania swoich zdolności i zainteresowań. Organizacja kół zainteresowań uzależniona jest od środków przyznanych przez organ prowadzący szkołę.

III. Wolność religii lub przekonań:

  • według Konwencji o Prawach Dziecka i Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej dziecko ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania, przy czym rodzicom przysługuje prawo do ukierunkowania dziecka i pieczy nad korzystaniem przez nie z przysługującej wolności,
  • uczeń ma prawo do swobody wyrażania myśli i przekonań – także światopoglądowych i religijnych -jeśli nie narusza tym dobra innych osób, każdy uczeń musi być tak samo traktowany niezależnie od wyznawanej religii, wolność ta wyraża się jako tolerancja wobec “inności” religijnej, kulturowej, etnicznej, każdy uczeń ma prawo uczęszczać na lekcje religii, a dla osób które nie chcą w nich uczestniczyć możliwe jest organizowanie lekcji etyki. Zarówno lekcje religii jak i etyki organizowane są przez szkolę na życzenie rodziców lub uczniów, z tym, że w szkołach średnich uczniowie pełnoletni sami decydują o udziale w tych lekcjach, ocena z religii / etyki jest oceną z przedmiotu nadobowiązkowego i mimo iż jest umieszczona na świadectwie, nic ma wpływu na promocję ucznia do następnej klasy, nic jest tez brana pod uwagę podczas obliczania średniej ocen ucznia, uczniowie nie mogą być zmuszani do uczestniczenia lub nieuczestniczenia w obrzędach religijnych. Nie mogą być tez dyskryminowani z powodu uczęszczania lub nieuczęszczania na lekcje religii/etyki.

IV. Wolność wypowiedzi, wyrażania poglądów i opinii:

  • wolność wypowiadania poglądów i opinii przysługuje każdemu uczniowi,
  • uczeń ma prawo do swobodnej wypowiedzi. Prawo to zawiera swobodę poszukiwania, otrzymywania i przekazywania informacji w dowolnej formie,
  • uczeń ma prawo, o ile nie narusza dobra innych osób, do kontrowersyjnych poglądów i opinii niezgodnych z kanonem nauczania, co nie zwalnia go jednocześnie od znajomości treści przewidzianych materiałem nauczania, uczeń ma prawo wypowiadania własnych sądów i opinii o bohaterach historycznych, literackich itp.,
  • wolność wypowiadania poglądów oznacza możliwość wyrażania opinii o treściach programowych oraz metodach nauczania,
  • poglądy i opinie kontrowersyjne lub niezgodne z poglądami nauczyciela nie mogą mieć wpływu na okresowe oceny merytoryczne,
  • uczeń ma prawo wygłoszenia opinii, przedstawienia stanowiska (obrony) we własnej sprawie,
  • uczeń ma prawo przedstawienia własnego stanowiska, gdy zapadają decyzje dotyczące uczniów (lub indywidualnego ucznia),
  • uczniowie szkoły mają prawo do przedstawiania radzie szkoły, radzie pedagogicznej oraz dyrektorowi wniosków i opinii we wszystkich sprawach szkoły, w szczególności dotyczących realizacji podstawowych praw uczniów. samorząd uczniowski na wniosek dyrektora szkoły wyraża pisemna opinię o pracy nauczyciela, podlegającego ocenie ,
  • samorząd uczniowski ma także prawo do redagowania l wydawania gazetki szkolnej oraz wyboru opiekuna samorządu.

V. Prawo do informacji:

  • prawo do jawnej i umotywowanej oceny – nauczycie! ma obowiązek poinformować ucznia o każdej wystawionej ocenie. Na prośbę ucznia lub jego rodziców ocena ta powinna być krótko uzasadniona,
  • ocenione pisemne prace kontrolne uczeń i jego rodzice otrzymują do wglądu na zasadach określonych przez nauczycieli.
  • uczeń ma prawo do informacji o zasadach oceniania, klasyfikowania i promowania -obowiązek realizacji tego prawa został nałożony na wychowawców klas, którzy powinni sposób przekazania tych informacji dostosować do wieku i możliwości percepcyjnych uczniów,
  • uczeń ma prawo do informacji o przewidywanych ocenach okresowych lub rocznych. Informacja taka musi być przekazana przez każdego nauczyciela w sposób i w terminie określonym w statucie szkoły,
  • uczeń ma prawo do informacji o przewidywanej ocenie niedostatecznej na zakończenie okresu lub roku. Informacja ta musi być przekazana rodzicom ucznia przed klasyfikacyjnym posiedzeniem rady pedagogicznej w terminie i w sposób określony w statucie szkoły, uczeń ma prawo do informacji o zasadach i kryteriach oceniania zachowania uczniów oraz o możliwościach odwołania od ustalonej oceny,
  • uczeń ma prawo do informacji o warunkach przystąpienia i trybie przeprowadzania egzaminu poprawkowego, klasyfikacyjnego oraz zasadach poprawiania ocen, informacje o prawach i uprawnieniach uczniów powinny znajdować się w statucie szkoły. Dyrektor szkoły ma obowiązek zapewnienia możliwości zapoznania się ze statutem wszystkim członkom społeczności szkolnej.

VI Wolność od przemocy fizycznej i psychicznej:

  • każdy uczeń ma prawo do poszanowania jego godności,
  • uczeń ma prawo do opieki wychowawczej i higienicznych warunków pobytu w szkole, zapewniających bezpieczeństwo, ochronę przed wszelkimi formami przemocy fizycznej bądź psychicznej,
  • poszanowanie godności osobistej ucznia wymaga od nauczyciela nie tylko powstrzymania się od poniżającego traktowania lub karania, ale także ochrony jego życia prywatnego, rodzinnego i tajemnicy korespondencji,
  • wszelkie działania służące ośmieszaniu ucznia również naruszają Jego godność. Dotyczy to także obraźliwego zwracania się do uczniów,
  • wszelkie kary jakie stosuje się w szkole, muszą być zapisane w statucie szkoły i nie mogą naruszać nietykalności osobistej i godności ucznia. Zabronione są zatem wszelkie kary cielesne jak i kary o charakterze poniżającym lub ośmieszającym.

VII. Ochrona prywatności ucznia:

  • uczeń ma prawo do tajemnicy życia prywatnego i rodzinnego,
  • wszelkie informacje dotyczące życia prywatnego uczniów (sytuacji materialnej, stanu zdrowia, wyniki testów psychologicznych, informacje dotyczące rodziny – wykształcenie rodziców, ewentualne problemy np. alkoholizm, rozwód itd.), znane wychowawcy czy innym pracownikom szkoły nie mogą być rozpowszechniane,
  • publiczne komentowanie sytuacji rodzinnej, społecznej czy osobistej ucznia jest zabronione, uczeń ma prawo do tajemnicy swojej korespondencji. Czytanie lub publiczne odczytywanie listów ucznia, bez jego zgody, jest naruszeniem prawa do tajemnicy korespondencji.

VIII. Prawo do ochrony zdrowia:

  • uczeń ma prawo do higienicznych warunków nauki: miedzy innymi ławki szkolne l musza być dostosowane do wzrostu dziecka,
  • tygodniowy rozkład zajęć dydaktyczno – wychowawczych uczniów powinien być ustalany z uwzględnieniem:
  • – równomiernego rozłożenia zajęć w poszczególnych dniach w tygodniu, ” różnorodności zajęć w każdym dniu,
  • – niełączenia w kilkugodzinne jednostki lekcyjne zajęć z tego samego przedmiotu, z wyjątkiem przedmiotów, których program tego wymaga,
  • – bezpieczeństwo uczniów w czasie przerw wiąże się z organizacją dyżurów nauczycieli,
  • uczeń ma prawo do odpowiedniej temperatury w salach lekcyjnych. W przypadku braku możliwości zapewnienia minimalnej temperatury w salach lekcyjnych (+15° C) dyrektor szkoły zawiesza czasowo zajęcia szkolne,
  • uczeń ma prawo do odpoczynku, czasu wolnego, rozrywki i zabawy – w niektórych statutach mowa jest o tym , ile sprawdzianów czy prac klasowych może się odbyć w ciągu tygodnia, że na ferie świąteczne nie zadaje się prac domowych itp. Unormowania te nie zostały zapisane w prawie oświatowym, lecz powinny zostać zawarte w statutach szkół.

IX. Prawo do odpowiedniego standardu życia:

  • uczeń, będący w trudnej sytuacji materialnej, ma prawo do otrzymywania pomocy materialnej, fundusze na ten cel zapewnia organ prowadzący szkołę. Formami pomocy materialnej są:
    • stypendium socjalne (szkoła opracowuje regulamin przyznawania stypendium),
    • zakwaterowanie w internacie lub bursie,
    • korzystanie z posiłków w stołówce szkoły, internatu lub bursy albo refundowanie opłat ponoszonych w stołówce prowadzonej przez inny podmiot, zasiłek losowy,
  • pomoc materialna dla uczniów szczególnie uzdolnionych:
    • stypendium szkolne za wyniki w nauce (szkoła opracowuje regulamin i i kryteria),
    • stypendium Prezesa Rady Ministrów,
    • stypendium MEN dla wybitnie uzdolnionych uczniów,
    • stypendium MKiS za osiągnięcia artystyczne

X. Prawo do zrzeszania się:

  • uczeń ma prawo należeć do organizacji i stowarzyszeń działających na terenie szkoły,
  • przynależność ucznia do organizacji i stowarzyszeń pozaszkolnych jest prywatną sprawą ucznia i jego rodziców.

XI. Równe traktowanie wobec prawa szkolnego:

  • uczeń ma prawo być jednakowo oceniany i traktowany bez względu na jego wygląd zewnętrzny, status rodzinny, społeczny czy status ucznia (dobry – słaby),
  • uczeń ma prawo być jednakowo traktowany w sytuacji konfliktu (np. nauczyciel – uczeń), powinien mieć możliwość dowiedzenia swoich racji,

XII. Prawa proceduralne:

  • uczeń ma prawo do odwoływania się od decyzji wychowawcy, nauczyciela, rady pedagogicznej i dyrektora,
  • statut szkoły określa rodzaje nagród i kar stosowanych wobec uczniów oraz tryb odwoływania się od kary, rozdział poświecony karom powinien określać przewinienia i kary, jakie można zastosować w danym przypadku oraz możliwości odwołania od wymierzonej kary,

Akty prawa oświatowego nie przewidują jednolitego sytemu ochrony praw uczniów i każda szkoła ustanawia swoje własne zasady w tym zakresie.

  • niedopuszczalne jest stosowanie kar nie zapisanych w statucie oraz kar, które w momencie dokonania przewinienia nie były w nim umieszczone,
  • wymierzenie każdej kary bez dania uczniowi możliwości obrony jest naruszeniem prawa do obrony i może stanowić podstawę do uchylenia kary.